Những năm qua, trên quê hương đất Tổ, Trường Cao đẳng Y Dược Phú Thọ luôn là điểm sáng trong hoạt động nghiên cứu khoa học. Phát huy truyền thống đó, các cán bộ, giảng viên luôn đam mê, tâm huyết với nghiên cứu khoa học, và xác định đây là hoạt động trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của Nhà trường.
Sáng ngày 24/03/2021, tại Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Phú Thọ, Hội đồng nghiệm thu đã đánh giá loại xuất sắc đề tài: “Xây dựng quy trình chiết xuất, bào chế và thử nghiệm sản xuất cao Mướp đắng và viên nang chứa cao khô giàu hoạt chất saponin hỗ trợ điều trị bệnh Đái tháo đường” do TS. Nguyễn Quốc Tuấn làm chủ nhiệm.
Đề tài được thực hiện với các mục tiêu chính như sau: Xây dựng quy trình chiết xuất cao Mướp đắng chứa hoạt chất saponin từ mướp đắng ở quy mô pilot; Bào chế viên nang chứa cao khô giàu saponin theo hướng có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh Đái tháo đường; Sản xuất thành phẩm hỗ trợ điều trị bệnh Đái tháo đường chứa cao Mướp đắng ở quy mô 5.000 viên/mẻ; Đánh giá độc tính cấp và tác dụng dụng hỗ trợ điều trị bệnh Đái tháo đường của viên nang; Xây dựng Tiêu chuẩn cơ sở cho cao chiết Mướp đắng và cho thành phẩm.
Sau 28 tháng thực hiện, nhóm nghiên cứu đã hoàn thành các nội dung nghiên cứu như trong thuyết minh được UBND tỉnh Phú Thọ phê duyệt. Điều tra khảo sát vùng trồng mướp đắng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ: Xác định có hai giống mướp đắng được trồng là mướp đắng quả xanh gai và quả xanh trơn, đồng thời thu thập được 12 mẫu tiêu bản mướp đắng tại một số huyện trên địa bàn tỉnh. Xác định hàm lượng saponin có trong quả mướp đắng theo thời kỳ sinh trưởng và hàm lượng saponin trong quả mướp đắng tại các địa phương khác nhau. Xây dựng phương pháp định lượng đồng thời momordicoside-g, goyaglycoside-d, goyaglycoside-b, momordicoside-f2 trong quả mướp đắng. Hoàn thiện phương pháp định lượng saponin toàn phần quả mướp đắng (nguyên liệu), bán thành phẩm (cao khô giàu saponin) và thành phẩm (viên nang) trên máy quang phổ UV-Vis với chất chuẩn momordicosid-g. Xây dựng phương pháp định tính một số saponin chính bằng phương pháp sắc ký bản mỏng (TLC) cho bán thành phẩm và thành phẩm dựa theo chất chuẩn momordicoside-g, goyaglycoside-d, goyaglycoside-b, momordicoside-f2; phương pháp làm giàu saponin toàn phần từ quả mướp đắng qua các phương pháp: sử dụng dung môi hữu cơ, sắc ký cột vợi hạt nhựa D1010 đạt hàm lượng saponin toàn phần ≥ 10%. Xây dựng công thức và phương pháp bào chế viên nang chứa 25 mg saponin toàn phần, sản xuất thử nghiệm thu được 12,3 kg cao khô giàu saponin và 16000 viên nang chứa 25 mg saponin toàn phần. Xây dựng tiêu chuẩn cơ sở và kiểm nghiệm bán thành phẩm, thành phẩm viên nang. Thử tác dụng sinh học gồm độc tính cấp, tác dụng hạ đường huyết trên mô hình chuột nhắt. Xác định độ ổn định của viên nang theo phương pháp cấp tốc.
Đề tài được Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao với kết quả xếp loại xuất sắc.
Với việc nghiên cứu và bảo vệ thành công đề tài đã tạo động lực cho tập thể cán bộ, giảng viên trong trường có thêm kinh nghiệm, tư duy, sáng tạo, mạnh dạn, đổi mới. Từ đó tạo nên không khí nghiên cứu khoa học sôi nổi trong toàn trường. Với mục tiêu chiết xuất và bào chế viên nang giàu hàm lượng saponin từ quả mướp đắng được trồng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, nhóm tác giả muốn gửi đến người bệnh đái tháo đường 1 sản phẩm thuốc an toàn, giá cả phù hợp. Từ đó nâng cao đời sống của người trồng cây mướp đắng và giá trị của loài cây này.
TS. Trần Thị Vân Anh